vrijdag 23 maart 2012

Vogel? Ja? Nee?

Dit is Microraptor.


Microraptor. De kleur is zwart met weerschijn, goed gefundeerd. Slagpennen aan de bovenarm ontbreken in sommige reconstructies.

Microraptor fossielen komen uit de Vroeg Krijt Jiufotang Formatie in Lamadong, Jianchang County, in het westen van Liaoning Province, China. De Jiufotang Formatie is 120.3 +/-0.7 miljoen jaar oud.


Dit is Anchiornis.


Anchiornis huxleyi. De kleuren zijn goed gefundeerd. Er zijn geen slagpennen aan de bovenarm weergegeven.

Anchiornis fossielen zijn gevonden in de Tiaojishan Formatie in Liaoning, China. Deze rotsen dateren uit de Midden Jura, en zijn 161-160.5 miljoen jaar oud. Anchiornis is 5 tot 10 miljoen jaar ouder dan Archaeopteryx.


Dit is Xiaotingia.


Xiaotingia zenghi. De kleuren zijn fantasie. Veren zijn gevonden aan hand en onderarm, en aan voet en poten.

Xiaotingia komt uit dezelfde formatie als Anchiornis, Tiaojishan Formatie in Liaoning, China. Deze rotsen dateren uit de Midden Jura, en zijn 161-160.5 miljoen jaar oud.


Dit is Scansoriopteryx


Epidendrosaurus: reconstructie. Scansoriopteryx heilmanni, skelet alleen van juveniel exemplaar bekend.

Het is mogelijk dat Scansoriopteryx heilmanni en Epidendrosaurus ninchengensis dezelfde soort vertegenwoordigen. Epidendrosaurus, ook een juveniel, is afkomstig uit de Daohugou fossil afzettingen van noord-oost China. De datering is onduidelijk: ergens tussen Midden Jura (169 miljoen jaar) en Beneden Krijt, (122 miljoen jaar).


Dit is Epidexipteryx.


Epidexipteryx hui.De kleuren zijn fantasie. De vier staartveren die voor vertoon zorgen zijn zo gevonden.

Epidexipteryx is het oudste beest dat veren heeft die alleen als ornament kunnen dienen: de vier lange veren in de staart. Epidexipteryx komt uit Midden of Boven Jura lagen uit Daohugou Beds in Binnen Mongolie, China. Deze rotsen zijn tussen de 152 miljoen en 168 miljoen jaar oud.
Epidexipteryx heeft heel lange armen maar geen slagpennen, en een relatief korte staart.


Dit is Archaeopteryx.


Archaeopteryx lithografica. Tenminste één veer was zwart. Er zijn lange veren aan het scheenbeen. Ook hier zijn geen slagpennen aan de bovenarm weergegeven.

Archaeopteryx fossielen komen uit de Late Jura, het zandsteen van Solnhofen in Duitsland., 150 miljoen jaar oud. Er zijn 11 exemplaren van verschillende maat die soms tot één soort worden gerekend en soms niet.


Dit is Jeholornis


Jeholornis prima

Jeholornis prima
is gevonden in de Vroeg Krijt Jiufotang Formatie en misschien in de oudere Yixian Formatie. De Jiufotang Formatie is omstreeks 120 miljoen jaar oud.

Dit is Sapeornis


Sapeornis chaoyangensis

Sapeornis chaoyangensis komt uit het Vroeg Krijt, en is gevonden in Jiufotang Formatie rotsen, omstreeks 120 miljoen jaar oud. Heeft korte staart en tanden.

Dit is Confuciusornis


Confuciusornis sanctus. Kleuren zijn op grond van onderzoek.

Confuciusornis sanctus uit de Yixian en Jiufotang formaties uit China, van 125 tot 120 miljoen jaar geleden, Vroeg Krijt. Confuciusornis had een afgeknotte staart door vergroeiing van staartwervels. Ook heeft Confuciusornis een snavel, en geen bek met tanden.

Geen van de genoemde beesten heeft de mogelijkheid de vleugel hoog boven de rug op te trekken. Die mogelijkheid komt bij Protopteryx fengningensis uit de Huajiying Formatie in Hebei, China. Deze formatie dateert van 131 miljoen jaar geleden.

Geen van deze beesten heeft een duimvleugel: ze hebben een klauw aan de duim. Het vroegste gevonden beest met een duimvleugeltje is Eoalulavis hoyasi van omstreeks 105 miljoen jaar geleden, uit de Hoya formatie in Spanje.

Kijk nog even naar de skeletten van Microraptor, Anchiornis, Xiaotingia en Archaeopteryx. En dan Scansoriopteryx, Epidexipteryx en Jeholornis.

Vogel? Ja? Nee? Hoe definieer je vogel?

Voor de indeling moeten we de beesten plaatsen ten opzichte van de rest van hun groep, al die beesten die hier niet genoemd staan, van Tyrannosaurus tot kolibrie. Dan valt er iets meer te zeggen over hoe ‘vogel’ in het geheel van de indeling omschreven kan worden.

4 opmerkingen:

  1. Sapeornis ziet er uit als een moderne buizerd of arend!

    waarom een vogel niet definieren m.b.v. de mogelijkheid de vleugel hoog boven de rug op te trekken? ik neem aan dat struisvogels en penguins daar ook onder vallen?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. De Sapeornis reconstructie is uit het boek Feathered Dinosaurs: the origin of bibirds" van John Long en Peter Schouten. Sapeornis heeft geen kiel op het borstbeen, zodat hij geen al te goede vlieger kan zijn geweest (zoals Long en Schouten ook zeggen, ondanks de vliegende reconstructie). Bij Sapeornis zijn steentjes in de maag gevonden, wat op een planteneter eerder dan een insecteneter wijst.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Gerdien,

    Hier een bericht dat de oudste vogel gevonden is:
    http://www.newser.com/story/168722/heres-the-oldest-bird-ever-found-maybe.html

    Als ik je blog hierboven goed begrijp is de Aurornis xui met zijn 'ongeveer 160 miljoen jaar oud' niet de oudste vogel. Kun jij het verhelderen?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Aurornis xui is geplubliceerd in Nature van afgelopen donderdag 30 mei 2013. De publicatie geeft ‘Middle–Late Jurassic Tiaojishan Formation of Liaoning Province (northeastern China)’, en dat komt overeen met een 160 miljoen jaar geleden. Het beest is ingedeeld bij de Avialae, dus niet bij Aves (vogels), maar bij de omvattende groep waar de vogels (Aves) bij horen.
    Vorig jaar, toen Xiaotingia zhenghi gevonden werd, is Archaeopteryx in Nature opzijgeschoven naar Deinonychosauria – wat grote gevolgen zou hebben gehad voor de hele indeling. Een later in PRSB gepubliceerde analyse van de datamatrix met Xiaotingia gaf trouwens weer de klassieke indeling. De indeling is nu met Aurornis weer terug bij de klassieke opzet.
    Zie
    http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-22695914
    http://phenomena.nationalgeographic.com/blog/not-exactly-rocket-science/
    voor internetcover die beter geinformeerd lijkt (vooral tweede) dan newser. Zie ook de Volkskrant en NRC.
    Edn zie:
    http://evolutiebiologie.blogspot.nl/2012/09/vogels-is-ook-maar-een-naam.html


    BeantwoordenVerwijderen